Μοσχόπολη: Το “Παρίσι” των Βαλκανίων μέσα από την ιστορία του

Η Μοσχόπολη αρχικά συναντάται με την ονομασία «Βοσκόπολη», λόγω των κτηνοτροφικών ασχολιών των κατοίκων της, αποτελεί την κορωνίδα του πολιτισμού για όλη την Ήπειρο και όχι μόνο. Κέντρο σπουδαίο γεμάτο μνήμες, παραδόσεις, τέχνες και ευεργέτες.

Από το 1330 και μέχρι και το 1916, υπήρξε ένα πραγματικό στολίδι σε όλη τη Βαλκανική, ενώ επίσης ήτανε και ένα σημαντικό εμπορικό κέντρο. Ειδικά κατά το 1700 αναδείχθηκε ως ένα πολύ δυναμικό πολιτιστικό κέντρο.

Γεωγραφικά τοποθετείται στα δυτικά της Κορυτσάς και νοτιοανατολικά της σημερινής Αλβανίας, ενώ ο σημερινός πληθυσμός της είναι περίπου στα 700 άτομα. Ουσιαστικά όλη η περιοχή της Μοσχόπολης είναι ένα όμορφο οροπέδιο που χωρίζεται από μικρούς λοφίσκους και χαράδρες, ενώ χαρακτηριστικής ομορφιάς είναι και το πευκόδασός της.

Όσον αφορά την αρχιτεκτονική της, συμβαδίζει απόλυτα με τα υπόλοιπα βλαχόφωνα κέντρα όπως το Λινοτόπι, η Σαμαρίνα, το Συρράκο, το Μέτσοβο και πολλά άλλα.

Στις μέρες μας ή Μοσχόπολη αποτελεί έναν μικρό οικισμό, ωστόσο κάποτε ο πληθυσμός της ξεπέρασε τους 60 χιλιάδες κατοίκους. Ήδη από το 1330 όπου ομάδες ανθρώπων έστησαν τις πρώτες τους καλύβες στα βόρεια του οροπεδίου, εκεί που βρίσκεται ο Ιερός Ναός της Αγίας Παρασκευής.

Με την πάροδο των ετών και την αναβάθμιση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων, συντελέστηκε και η αύξηση του πληθυσμού και η γεωγραφική του επέκταση σε νέες συνοικίες ή μικρότερους οικισμούς. Οι πρώτοι οικισμοί ήτανε η Αγία Παρασκευή, η Μητρόπολη, και Άγιος Αθανάσιος που αναγράφονται και στον Κώδικα της Ιεράς Μονής Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου Μοσχόπολης.

Μετά την υποδούλωση των Βαλκανίων στους Οθωμανούς, ή πόλη κερδίζει σημαντικά προνόμια και συμπεριλαμβάνεται στα αυτόνομα αστικά κέντρα, υπαγόμενο στη Βαλιδέ Σουλτάνα, δηλαδή στη μητέρα του Οθωμανού Σουλτάνου.

Η ακμή της την οδήγησε να θεωρείται δεύτερη μετά την Κωνσταντινούπολη στην ευρωπαϊκή πλευρά της. Τα ιδρύματά της ήτανε πολυποίκιλα και λειτουργούσαν με τις τότε δυτικές προδιαγραφές. Εξαιρετική ήταν επίσης η «Νέα Ακαδημία» που συναγωνίζονταν τα ανώτατα εκπαιδευτικά ίδρυμα της Πάδοβα, της Βιέννης κ.α., ενώ η βιβλιοθήκη της διέθετε χιλιάδες τόμους όλων των επιστημών και των γλωσσών καθώς και το τυπογραφείο που εξέδιδε βιβλία για όλες τις περιοχές των Βαλκανίων. Ιδρυτής του ήτανε ο Μοσχοπολίτης τυπογράφος Γεώργιος Κωνσταντινίδης.

Από θρησκευτικής άποψης οι χώροι λατρείας της ξεπερνούσαν τους 24 Ιερούς Ναούς και ήταν ιστορημένοι με πανέμορφες βυζαντινές αγιογραφίες. Επί των ημερών μας μόλις 7 εκκλησιές έχουν διασωθεί στο χρόνο και στις καταστροφές. Οι Έλληνες κάτοικοί της με πολύ κόπο κατάφεραν να εδραιώσουν έναν πραγματικά ορθόδοξο πολιτισμό.

Η διοίκηση του εμπορίου της λειτουργούσε με άμεση δημοκρατική αρχή υπό τον έλεγχο της αστικής τάξης και ανεξάρτητα από την Υψηλή Πύλη. Στις τρεις καταστροφές της μπορούμε να συναντήσουμε έντονα την επιμονή των Ελλήνων για αναγέννηση του τόπου τους από τις στάχτες. Το 1769 καίγεται για πρώτη φορά, ενώ η δεύτερη πυρκαγιά του 1789 θα ξανά σπείρει τον όλεθρο, ώσπου το 1916 ο πολιτισμός καταστρέφεται ολοσχερώς.

Η Μοσχόπολη γνωστή και ως «Αθήνα της Τουρκοκρατίας», ή και ως «Παρίσι των Βαλκανίων» μετά της τουρκο – αλβανικές επιδρομές δεν κατάφερε να ανακάμψει. Η σκιά της όμως έπεσε στην ιστορία και αφήνει μέχρι τις μέρες μας, ίχνη ανεξίτηλα. Οι συμμορίες λεηλατούσαν, έκαιγαν, εξανδραπόδιζαν οτιδήποτε συναντούσαν στο πέρασμά τους.

Επιφανείς Μοσχοπολίτες και Εθνικοί Ευεργέτες

Αναφέρουμε ενδεικτικά μερικούς από τους πιο σημαντικούς Έλληνες της Μοσχόπολης οι οποίοι συνέβαλλαν στο Έθνος και στα κοινά. 

  • Θεόφραστος Γεωργιάδης – εκπαιδευτικός και συγγραφέας
  • Θεόδωρος Καβαλιώτης – καθηγητής στη «Νέα Ακαδημία»
  • Δανιήλ Μοσχοπολίτης – λόγιος
  • Γεώργιος Σίνας – Έμπορος και Εθνικός Ευεργέτης
  • Σίμωνας Σίνας – Έμπορος, διπλωμάτης και Εθνικός Ευεργέτης
    (Ο Γεώργιος Σίνας ίδρυσε το Αστεροσκοπείο των Αθηνών και ο γιος του Σίμωνας έκτισε την «Σιναία Ακαδημία» των Αθηνών)
  • Δημήτριος Πάμπερης – λόγιος
  • Νεκτάριος Τέρπος – ιεράρχης και λόγιος, πρόδρομος τον Αγίου Κοσμά του Αιτωλού

Ο Χρονογράφος

Πηγές:

  1. Πέτρος Π. Τατάνης, επιμ. (1925). Μηνιαίος εικονογραφημένος Εθνικός κήρυξ, Έτος ΙΑ’, τεύχος 5.
  2. Νέα Υόρκη: Enosis Publishing Company
  3. Φάνης Μιχαλόπουλος, Μοσχόπολις. Αι Αθήναι της Τουρκοκρατίας 1500-1769, Εναλλακτικές Εκδόσεις, Εν Αθήναις
  4. Κωνσταντίνου Χ. Σκενδέρη, Ιστορία της αρχαίας και συγχρόνου Μοσχοπόλεως, Έκδοσις δευτέρα. Επηυξημένη μετά πολλών εικόνων, Τύποις Ι. Βάρτσου, Εν Αθήναις 1928

ΠΗΓΗ: Himara.gr

Κοινοποίησε:

Σχετικές δημοσιεύσεις