Κυρίαρχο στοιχείο του έργου του Θεόφιλου Χατζημιχαήλ είναι η Ελληνικότητα και η εικονογράφηση της Ελληνικής λαϊκής παράδοσης και ιστορίας.
Ο Οδυσσέας Ελύτης, έγραψε: «Επιστρέφοντας από την Αμερική, τον Ιούνιο του 1961, σταμάτησα για λίγες μέρες στο Παρίσι και, καθώς βγήκα να χαζέψω στους δρόμους, το πρώτο πράγμα που είδα ήταν, σε μια βιτρίνα βιβλιοπωλείου όπου συνήθιζα να πηγαίνω άλλοτε, τη μεγάλη αφίσα της Έκθεσης του Θεόφιλου, που είχε ανοίξει ακριβώς εκείνη την εβδομάδα στις αίθουσες του Λούβρου. Η καρδιά μου άρχισε να χτυπά δυνατά. Ε, λοιπόν, ναι. Υπήρχε δικαιοσύνη σ’ αυτόν τον κόσμο».
Ο Teriade χρηματοδότησε την ίδρυση του Μουσείου Θεόφιλου, που άνοιξε το 1965, στη γενέτειρά του Βαρειά στη Λέσβο, όπου φιλοξενούνται 86 πίνακες του ζωγράφου. Ως μουσείο Θεοφίλου λειτουργεί το αρχοντικό Χατζηαναστάση, ή οικία Κοντού, στην Ανακασιά τους τοίχους του οποίου φιλοτέχνησε ο ζωγράφος γύρω στο 1912.
