Η IV Μεραρχία Πελοποννήσου τη νύχτα της 7ης Δεκεμβρίου 1940, μέσα σε σφοδρή χιονοθύελλα, κατέλαβε τη Δερβιτσάνη.

Η IV Μεραρχία Πελοποννήσου ξεκίνησε από την Τρίπολη στις αρχές Νοεμβρίου 1940 και αφού ολοκλήρωσε την επιστράτευσή της, μετακινήθηκε στο Ναύπλιο στις 19 Νοεμβρίου 1940 και από εκεί στην Καλαμπάκα. Πεζοπορώντας έφτασε στα Γιάννενα στις 2 Δεκεμβρίου 1940, όπου τέθηκε υπό τη διοίκηση του Α’ Σώματος Στρατού.

Την 6ηΔεκεμβρίου 1940 προωθήθηκε στην περιοχή Καστάνιανη – Κεράσοβο. Αφού συνέτριψε την Ιταλική αντίσταση που συνάντησε στην περιοχή Σούβλιανης, προέλασε βορειοδυτικά και τη νύχτα της 7ης Δεκεμβρίου 1940, μέσα σε σφοδρή χιονοθύελλα, κατέλαβε τη Δερβιτσάνη. Στην είσοδο της Δερβιτσάνης εκτυλίχθησαν συγκλονιστικές στιγμές, καθόσον 700 περίπου νέοι της Δερβιτσάνης υποδέχτηκαν τους έλληνες στρατιώτες κρατώντας Ελληνικές Σημαίες, ψάλλοντας το «Χριστός Ανέστη» και τον εθνικό ύμνο.
Την επόμενη ημέρα, η Μεραρχία συνέχισε να κυνηγά ασταμάτητα τον πανικόβλητο εχθρό και τις πρώτες πρωινές ώρες της 8ης Δεκεμβρίου 1940 το 11ο Σύνταγμα Πεζικού της Τρίπολης μπήκε θριαμβευτικά στο Αργυρόκαστρο. Η είσοδος του Ελληνικού Στρατού στο Αργυρόκαστρο προκάλεσε θύελλα ενθουσιασμού στους κατοίκους της πόλης, οι οποίοι υποδέχτηκαν τους στρατιώτες του Μοριά με σημαιοστολισμούς και εκδηλώσεις, ενώ την ίδια στιγμή στο εσωτερικό της χώρας χτυπούσαν χαρμόσυνα οι καμπάνες σε όλες τις πόλεις και τα χωριά.

Μελέτη – Έρευνα – Δημοσίευση Γεώργιος Θ. Πραχαλιάς

Η Απελευθέρωση του Αργυροκάστρου (8 Δεκεμβρίου 1940)

όπως καταγράφεται μέσα από τον Αθηναϊκό Τύπο της εποχής 

«Καθημερινή» (9 Δεκεμβρίου 1940): «Τα ελληνικά στρατεύματα, μετά νικηφόρους αγώνας, εισήλθον χθες εις το Αργυρόκαστρον. Νίκη!..».

«Ακρόπολις» (9 Δεκεμβρίου 1940): «Τα ελληνικά στρατεύματα απελευθέρωσαν χθες και το Αργυρόκαστρον. Το χαρμόσυνον άγγελμα μετεδόθη εις ολόκληρον την Ελλάδα διά κωδωνοκρουσιών. Πρωτοφανείς εκδηλώσεις ενθουσιασμού».

«Αθηναϊκά Νέα» (9 Δεκεμβρίου 1940): «Η κατάληψις του Αργυροκάστρου. Σήμερον θα τελεσθεί εκεί δοξολογία. Θα χοροστατήσει ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων. Οι Ιταλοί υποχωρούν εις ολόκληρον το μέτωπον».

«Νέα Ελλάς» (9 Δεκεμβρίου 1940): «Το Αργυρόκαστρον κατελήφθη. Ο στρατός μας εισήλθεν την μεσημβρίαν. Με παραλήρημα ενθουσιασμού υψώθη η κυανόλευκος. Ολόκληρος η πόλις παρουσιάζει πανηγυρικήν όψιν. Τεραστία η σημασία της Νέας Μεγάλης Νίκης.

«Ασύρματος» (9 Δεκεμβρίου 1940): «Το Αργυρόκαστρον πλέει εις το γαλανόλευκον. Η ορμή του στρατού μας συνέτριψε τους επιλέκτους της ιταλικής μονάδας. Διά μέσου υψηλών ορέων τα ελληνικά στρατεύματα συνεχίζουν την προέλασίν των».

O Παύλος Παλαιολόγος έστειλε από το Αργυρόκαστρο (9 Δεκεμβρίου 1940) στην εφημερίδα «Ελεύθερον Βήμα» την παρακάτω ανταπόκριση (μεταφέρουμε αποσπάσματά της). Η ανταπόκριση δημοσιεύτηκε την επομένη (10 Δεκεμβρίου 1940):

«Αργυρόκαστρον, 9 Δεκεμβρίου.

Από το ελεύθερον Αργυρόκαστρον, του οποίου αξιώθηκα να πατήσω το χώμα, σας στείλω με τα μάτια γεμάτα δάκρυα πατριωτικής χαράς θερμόν χαιρετισμόν. Δεν ζη κανείς στη ζωή του συγκινήσεις όπως αυτήν που δοκίμασα από το πρωί σήμερα, πρώτην ημέραν που κατέστη δυνατή η μετάβασις εις την απελευθερωθείσαν πόλιν.

Η διαδρομή από Ιωάννινα εις Αργυρόκαστρον υπήρξε περιπετειώδης και υπό πυκνήν και αδιάκοπον βροχήν επί ενός δρόμου λασπώδους. Διασχίζομεν τα πεδία των μαχών εις την μεθόριον της Κακαβιάς…

Τα χωρία και αι κωμοπόλεις εκατέρωθεν της οδού, με ελληνικόν πληθυσμόν. Μετά τετράωρον περιπετειώδη διαδρομήν, ευρισκόμεθα την 10ην πρωινήν εις τα πρόθυρα της πόλεως… Ελισσόμενοι ανά τους λιθοστρώτους ανηφορικούς δρόμους ανερχόμεθα εκ την γραφικήν πόλιν…

Ο Μητροπολίτης Αργυροκάστρου Παντελεήμων, αναμένων εις την εξώθυραν κατασπάζεται τον Μητροπολίτην Ιωαννίνων.

Εις την αίθουσαν όπου οδηγούμεθα, ο Μητροπολίτης Ιωαννίνων κάθεται εις το γραφείον οπόθεν το 1914 εκήρυξε την ένωσιν της Βορείου Ηπείρου με την Ελλάδα και αδυνατών να συγκρατηθεί ρίπτει την κεφαλήν επί του γραφείου. Όλοι κλαίμε.

Ο Μητροπολίτης Αργυροκάστρου πρώτος λύει την σιωπήν. «Έφυγε η αγωνία και ο φόβος – λέγει – και ήλθε η χαρά… Οι συγκεντρωθέντες εις την αίθουσαν δακρύοντες ευλογούν τον Θεόν και ζητωκραυγάζουν υπέρ της Ελλάδος.

Νέοι με κυανολεύκους ταινίας εις το στήθος απευθυνόμενοι προς τους εκπροσώπους του στρατού λέγουν: «Τώρα που ήρθατε θα ριζώσετε».

Εις τα παράθυρα των οικιών κυματίζει η κυανόλευκος… Τα στρατεύματά μας διερχόμενα διά της πόλεως προς συνέχισιν της προελάσεώς των χαιρετίζονται ενθουσιωδώς υπό του ελληνικού στοιχείου, το οποίον πανηγυρίζει το εθνικόν Πάσχα του…».

(απόσπασμα από άρθρο του Νίκου Υφαντή στον Πρωινό Λόγο)

Πηγή: ΤΟ ΟΡΑΜΑ