Η 23η Αυγούστου καθιερώθηκε ως Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Σταλινισμού και του Ναζισμού (γνωστή και ως Διεθνής Ημέρα της Μαύρης Κορδέλας σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης), με το ψήφισμα της 2ας Απριλίου 2009 του Ευρωκοινοβουλίου, για να τιμηθεί η μνήμη των θυμάτων των ολοκληρωτικών και αυταρχικών καθεστώτων και ιδιαίτερα του Σταλινισμού και του Ναζισμού.
Από την ανακήρυξή της μέχρι και σήμερα, έχει συχνά αποτελέσει αντικείμενο πολιτικής διαμάχης σχετικά με το μέτρο σύγκρισης αυτών των δυο αποτρόπαιων καθεστώτων και τον αριθμό των εκατομμυρίων θυμάτων που προκάλεσαν στη χρονική περίοδο που επικράτησαν. Σε αυτή την πολιτική διαμάχη, που εν πολλοίς εξυπηρετεί κομματικές και πολιτικές σκοπιμότητες, παραγνωρίζεται ότι όλες οι μορφές απολυταρχικών καθεστώτων υπόκεινται στην έννοια του ολοκληρωτισμού που είναι ενιαία, παρά τις εκάστοτε προβαλλόμενες πολιτικό-ιδεολογικές διαφοροποιήσεις.
Η 23η Αυγούστου, που επιλέχθηκε Ευρωπαϊκή Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Σταλινισμού και του Ναζισμού, σχετίζεται με δύο γεγονότα:
- Το πρώτο συνέβη το 1939, όταν η Σοβιετική Ένωση και η Ναζιστική Γερμανία υπέγραψαν το σύμφωνο μη επίθεσης, γνωστό και ως Σύμφωνο Ρίμπεντροπ – Μολότοφ (από τα επίθετα των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών), με μεγάλο θύμα την Πολωνία. Σε ένα από τα μυστικά πρωτόκολλα της συμφωνίας, η Πολωνία διαμοιραζόταν ανάμεσα στην κομμουνιστική Σοβιετική Ένωση και τη ναζιστική Γερμανία, ενώ οι Βαλτικές Χώρες (Εσθονία, Λιθουανία, Λετονία) προσαρτώνται στην Σοβιετική Ένωση.
- Το δεύτερο έλαβε χώρα το 1989 , όταν δύο εκατομμύρια άνθρωποι από την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία στάθηκαν πιασμένοι χέρι – χέρι στο δρόμο από το Βίλνιους ως το Ταλίν, σχηματίζοντας μία ανθρώπινη αλυσίδα, ζητώντας απόσχιση των κρατών τους από τη Σοβιετική Ένωση («Επανάσταση του Τραγουδιού»). Την ίδια μέρα εκδηλώσεις συμπαράστασης έγιναν σε 40 πόλεις του δυτικού κόσμου. Πολλοί από τους διαδηλωτές φορούσαν μαύρες κορδέλες σε ένδειξη «πένθους» για τα θύματα του Κομμουνισμού και του Ναζισμού.
Δυστυχώς, μετά από δύο παγκόσμιους πολέμους με ανείπωτες καταστροφές και δεκάδες εκατομμύρια θυμάτων, η διεθνής κοινότητα συχνά φαίνεται ανήμπορη να επιβάλλει τη θέλησή της σε απολυταρχικά καθεστώτα που μαστίζουν πολλές χώρες του κόσμου, όπου η ανθρώπινη ζωή δεν έχει κανένα απολύτως νόημα και τα ανθρώπινα δικαιώματα παραμένουν λέξεις άγνωστες.
.
