Κατά τις εργασίες συντήρησης της ορχήστρας του ωδείου της αρχαίας Αγοράς Θεσσαλονίκης το 1995, αποκαλύφθηκε τμήμα εικονογραφημένης ενεπίγραφης μαρμάρινης πλάκας, που τοποθετήθηκε σε δεύτερη χρήση ως δάπεδο μαζί με άλλες τέσσερις παρόμοιες.
Οι πλάκες αυτές έφεραν επιγραφές φιλοτιμιών, δηλαδή κείμενα προσκλήσεων σε οικουμενικούς αγώνες μονομάχων και κυνηγεσίων, που οργάνωναν επιφανείς πολίτες της πόλης προς τιμήν των αυτοκρατόρων, τα ονόματα των οποίων αναγράφονταν στην αρχή του κειμένου. Ήταν αναρτημένες για περιορισμένο χρονικό διάστημα στην Αγορά, ως επίσημες ανακοινώσεις για το κοινό.
Στο μεγαλύτερο σωζόμενο τμήμα της πλάκας διακρίνονται υπολείμματα γραπτής διακόσμησης με χρήση τετραχρωμίας σε τεχνική a secco (ξηρογραφία), περιμετρικά του κειμένου.
Απεικονίζονται σκηνές με στιγμιότυπα θεάματος αγώνων μονομάχων, θηριομαχίες και κυνήγια, όπως περιγράφονται στο κείμενο της πρόσκλησης.
Οι μορφές γύρω από την επιγραφή είναι μεμονωμένες, κατά ζεύγη ή οργανωμένες σε σύνολα και ζώνες, με διαφορετικά επίπεδα βάθους, ασυνήθεις κανόνες προοπτικής και χρωματικούς κώδικες ως προς την απόδοσή τους.
Οι ζώνες αυτές ακολουθούν κυκλική πορεία, έτσι ώστε να δίνεται η εντύπωση διεξαγωγής των μονομαχιών σε διαφορετικά σημεία μίας αρένας αμφιθεάτρου ή σε έναν ιππόδρομο.
Η επιγραφή αναπτύσσεται σε δεκαεπτά στίχους με τη λέξη ληνοβάτις επάνω αριστερά, που δηλώνει ότι πιθανόν υπήρχε παράσταση με θέμα τη διαδικασία του πατήματος των σταφυλιών, υποδεικνύοντας έτσι την εποχή τέλεσης των αγώνων των Πυθίων, που αναφέρονται στην επιγραφή και διεξαγόταν στη Θεσσαλονίκη λίγο μετά τα μέσα Σεπτεμβρίου, κατά τη διάρκεια του τρύγου. Στο κάτω δεξί τμήμα της επιγραφής σώζεται αχνά η λέξη τίγρις και μια ανδρική μορφή, που προφανώς αποτελούσε τμήμα παράστασης μονομαχικών αγώνων και κυνηγεσίων.
Αγωνοθέτες, δηλαδή χορηγοί των αγώνων είναι ένα ζευγάρι ευκατάστατων πολιτών. Πρόκειται για μία πολύ σημαντική προσωπικότητα της Μακεδονικής επικράτειας του 3ου αι. μ.Χ., τον Τιβέριο Κλαύδιο Ρούφριο Μένωνα, ο οποίος στην επιγραφή χαρακτηρίζεται Μακεδονιάρχης και Αρχιερεύς των Σεβαστών και για τη σύζυγό του Βαιβία Μάγνα, η οποία χαρακτηρίζεται Αρχιέρεια. Η επιγραφή χρονολογείται στο 259 μ.Χ.
Οι εικονογραφημένες invitationes είναι πολύ σπάνια ευρήματα, ιδιαίτερο δείγμα ζωγραφικής και πολύτιμες ως προς τα κείμενά τους που παρέχουν ποικίλες πληροφορίες για τις θεαματικές δραστηριότητες και τη δημόσια ζωή της ρωμαϊκής Θεσσαλονίκης.
Πηγή: Εφορεία Αρχαιοτήτων Πόλης Θεσσαλονίκης
