Η Διεθνής Ημέρα Αδελφών Νοσοκόμων γιορτάζεται κάθε χρόνο από το 1965 στις 12 Μαΐου, με πρωτοβουλία του Διεθνούς Συμβουλίου Αδελφών Νοσοκόμων.
Η γιορτή αυτή θέλει να θυμίσει σε όλους μας την ανεκτίμητη συνεισφορά των νοσοκόμων σε κάθε κοινωνία. Η νοσηλευτική, γενικώς, θεωρείται ένα από τα πιο υποεκτιμημένα και κακοπληρωμένα επαγγέλματα.
Η 12η Μαΐου καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα Αδελφών Νοσοκόμων για να τιμήσει τη γέννηση το 1820 της Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ, της αγγλοϊταλίδας φιλανθρώπου που θεωρείται η ιδρύτρια της σύγχρονης νοσηλευτικής.
Φλόρενς Νάιτινγκεϊλ
Αγγλίδα φιλάνθρωπος και νοσοκόμος. Υπήρξε πρωτοπόρος της σύγχρονης νοσηλευτικής και θεμελίωσε το επάγγελμα των αδελφών νοσοκόμων. Προς τιμήν της γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 12 Μαΐου η Διεθνής Ημέρα Αδελφών Νοσοκόμων.
Η Φλόρενς Νάιτινγκειλ (Florence Nightingale) γεννήθηκε στις 12 Μαΐου 1820 στη Φλωρεντία, όπου διέμεναν προσωρινά οι εύποροι γονείς της, και μεγάλωσε στην Αγγλία. Μορφώθηκε κατά μεγάλο μέρος από τον πατέρα της, ο οποίος της δίδαξε Αρχαία Ελληνικά, Λατινικά, Γαλλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ιστορία, Φιλοσοφία και Μαθηματικά. Το 1850 έγινε δεκτή από το Ίδρυμα Διαμαρτυρομένων Διακονισσών τού Κάιζερβερτ της Γερμανίας και παρακολούθησε όλα τα μαθήματα εκπαίδευσης ως αδελφή νοσοκόμα. Το 1853 διορίστηκε επιθεωρήτρια του ιδρύματος για τη Φροντίδα Ασθενών Κυριών, στο Λονδίνο.
Η δράση της στον Κριμαϊκό Πόλεμο
Τον Μάρτιο του 1854 ξέσπασε ο Κριμαϊκός πόλεμος και τον Σεπτέμβριο του ίδιου έτους οι Γαλλοβρετανικές δυνάμεις αποβιβάστηκαν στην Κριμαία. Σχεδόν αμέσως, η βρετανική κοινή γνώμη συνταράχθηκε από δημοσιεύματα που περιέγραφαν παραστατικά τις άθλιες συνθήκες, τις οποίες βίωναν οι ασθενείς και οι τραυματισμένοι Βρετανοί στρατιώτες. Η Νάιτινγκειλ προσφέρθηκε αμέσως να προσφέρει τις υπηρεσίες της και με μία μεγάλη ομάδα νοσοκόμων έφθασε στις 5 Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη, όπου θα είχε την πλήρη ευθύνη του νοσηλευτικού τομέα στα στρατιωτικά νοσοκομεία στην Τουρκία, συμμάχου τότε των Αγγλογάλλων κατά των Ρώσων.
Εκεί διαπίστωσε ότι δεν υπήρχαν ούτε καν οι στοιχειώδεις ευκολίες για να επιτελέσει το έργο της. Οι θάλαμοι ήταν γεμάτοι ποντίκια και ψύλλους και η ημερήσια διαθέσιμη ποσότητα νερού για κάθε άτομο, για όλες τις χρήσεις, δεν ξεπερνούσε τα 200 χιλιοστόλιτρα (ml). Επιπλέον είχε να αντιμετωπίσει και την εχθρική στάση των γιατρών, που δεν επέτρεπαν στις νοσοκόμες να εισέρχονται στους θαλάμους των ασθενών.
Μετά τη μάχη τού Ίνκερμαν (5 Νοεμβρίου 1854), τα στρατιωτικά νοσοκομεία της Κωνσταντινούπολης κατακλύστηκαν από ασθενείς και τραυματίες. Ο ιματισμός και οι κλίνες δεν επαρκούσαν για την κάλυψη των άμεσων νοσοκομειακών αναγκών, με αποτέλεσμα οι τραυματίες να κείτονται στους διαδρόμους πάνω σε ψάθες, ανάμεσα στις ακαθαρσίες που προξενούσε η ανεπάρκεια των εγκαταστάσεων υγιεινής.
Τότε κλήθηκε να βοηθήσει η Νάιτινγκειλ και μία από τις πρώτες της απαιτήσεις ήταν να αγοραστούν 200 βούρτσες για τον καθαρισμό του κτιρίου. Στη συνέχεια, μερίμνησε για το πλύσιμο του ακάθαρτου ρουχισμού των ασθενών, έξω από το νοσοκομείο. Ως τα τέλη τού χρόνου, είχε ήδη αναλάβει τον εφοδιασμό τού νοσοκομείου. Μέσα στα τόσα προβλήματα που αντιμετώπιζε ήταν και η απειθαρχία των νοσοκόμων, πολλές από τις οποίες χρειάστηκε να επαναπατρίσει, επειδή μεθούσαν ή διέπρατταν ηθικά παραπτώματα.
Η Νάιτινγκειλ περνούσε πολλές ώρες την ημέρα μέσα στους θαλάμους των ασθενών και δεν υπήρξε σχεδόν κανένας στρατιώτης που να μην τον είχε περιποιηθεί προσωπικά. Κάθε βράδυ έκανε επισκέψεις μέσα στους θαλάμους για να ανακουφίσει και να δώσει συμβουλή, αποκτώντας έτσι το παρωνύμιο «Η Κυρία με τη Λάμπα». Στις 16 Μαρτίου 1856 διορίστηκε επιθεωρήτρια του τομέα αδελφών νοσοκόμων όλων των στρατιωτικών νοσοκομείων.
Μετά τον πόλεμο
Μετά τη λήξη του Κριμαϊκού Πολέμου, η Νάιτινγκειλ επιβιβάστηκε σε πλοίο με προορισμό την Αγγλία, όπου είχε ήδη γίνει από καιρό εθνική ηρωίδα. Επέστρεφε στην πατρίδα της αποφασισμένη να επηρεάσει τις κρατικές υπηρεσίες, με στόχο τη βελτίωση της ιατρικής περίθαλψης, των συνθηκών διαβίωσης και της διατροφής τού βρετανού στρατιώτη. Συνάντησε όμως δυσκολίες, διότι οι υψηλά ιστάμενοι αντιμετώπιζαν με κατανόηση την πιθανή εφαρμογή των σχεδίων της, αλλά χωρίς ιδιαίτερο ενθουσιασμό.
Τα πράγματα άρχισαν να αλλάζουν, όταν τον Οκτώβριο του 1856 συναντήθηκε με τη Βασίλισσα Βικτωρία. Η βασίλισσα άκουσε τις προτάσεις της και τον Μάιο του 1857 συγκρότησε τη Βασιλική Επιτροπή για θέματα Υγείας, στην οποία η Νάιτινγκειλ είχε σημαντικό ρόλο και συνεισφορά, με τη σύνταξη της ογκώδους έκθεσης με τον τίτλο «Σημειώσεις πάνω σε θέματα που επηρεάζουν την υγεία, την αποδοτικότητα και τη διοίκηση των νοσοκομείων του βρετανικού στρατού». Μία από τις συνέπειες των δραστηριοτήτων της επιτροπής ήταν η ίδρυση τής Στρατιωτικής Ιατρικής Σχολής το 1857.
Στο μεταξύ, η Νάιτινγκεϊλ ήταν απασχολημένη και με άλλες πρωτοποριακές δραστηριότητες. Το 1860 χρησιμοποίησε από το «Ταμείο Νάιτινγκεϊλ» 45.000 στερλίνες – συνεισφορές του κοινού προς τιμήν του έργου της στην Κριμαία – για να ιδρύσει τη Σχολή Αδελφών Νοσοκόμων στο νοσοκομείο Σεντ Τόμας του Λονδίνου, σχολή πρωτοποριακή στο είδος της σε όλο τον κόσμο. Μέσα σε λίγα χρόνια, υπήρξε η κύρια υπεύθυνη για την καθιέρωση εκπαίδευσης των μαιών και των αδελφών νοσοκόμων στα ιατρεία των ασύλων.
Από το 1857, η Νάιτινγκεϊλ ζούσε, κυρίως, στο Λονδίνο. Περνούσε τον περισσότερο χρόνο στο σπίτι της, πάσχοντας από κατάθλιψη. Ξαπλωμένη στο κρεβάτι δεχόταν αναρίθμητους επισκέπτες, από τους πιο υψηλά ιστάμενους ως τους πιο ταπεινούς ανθρώπους. Η όρασή της άρχισε να εξασθενεί σταδιακά, ώσπου το 1901 τυφλώθηκε εντελώς. Το 1907, ο βασιλιάς Εδουάρδος της απένειμε το παράσημο Αξίας (Order of Merit) και υπήρξε η πρώτη γυναίκα που είχε πάρει ποτέ αυτό το παράσημο.
