Η βάση πάνω στην οποία εν πολλοίς θα κριθούν τα χρήµατα που θα λαµβάνουν ετησίως οι αγρότες στη νέα ΚΑΠ θα βρεθεί στο επίκεντρο στις 19 Οκτωβρίου, οπότε και αναµένεται να ληφθούν οι οριστικές αποφάσεις για τα κείµενα της ερχόµενης προγραµµατικής περιόδου µεταξύ υπουργών Γεωργίας της ΕΕ. Πρώτη και σηµαντικότερη συνιστώσα είναι η βασική ενίσχυση και τα δικαιώµατα -ιστορικά και µη– καθώς οι εθνικές αρχές, όπως φαίνεται, θα κληθούν να βρουν κονδύλια για άλλα καθεστώτα των άµεσων ενισχύσεων, όπως η αναδιανεµητική και τα eco-schemes, αλλά και για επιπλέον επιλέξιµα βοσκοτόπια.
Υπό αυτή τη σκοπιά, προς το παρόν το σενάριο για µετάβαση στο Καθεστώς Στρεµµατικής Ενιαίας Ενίσχυσης συνεχίζει να κερδίζει πόντους. Πρόκειται για ένα καθεστώς όπου όλοι οι αγρότες λαµβάνουν ένα φιξ ποσό ανά στρέµµα. Μάλιστα, σύµφωνα µε την Κοµισιόν που έχει προτείνει τη µετάβαση προς αυτό το καθεστώς, δεν θα χρειάζονται έτσι πλέον τα κράτη-µέλη το Εθνικό Απόθεµα.
Στην Ελλάδα µάλιστα όπως είναι γνωστό µε το Εθνικό Απόθεµα και τα δικαιώµατα που απορρέουν από αυτό παίζεται χοντρό παιχνίδι (π.χ 90χρονοι µε γη που αξιώνουν δικαιώµατα και στη συνέχεια τα µεταβιβάζουν κ.α), ενώ συντηρείται και εν µέρει η κατάσταση που έχει διαµορφωθεί µε τους επιτήδειους στα βοσκοτόπια.
Όσον αφορά την αναδιανεµητική ενίσχυση, µένει να φανεί αν θα περάσει η πρόταση του υπουργού Γεωργίας της Ισπανίας, Λουίς Πλάνας για να πηγαίνει αυτή µόνο στους κατ’ επάγγελµα. Μία λύση, που βολεύει τα κράτη -µέλη, όπως π.χ η Ελλάδα που δεν θέλουν να ενεργοποιήσουν τον ορισµό του «πραγµατικού αγρότη». Αναλυτικότερα τα ζέοντα θέµατα που καλείται η χώρα µας να καλύψει µέσω του εθνικού φακέλου είναι:
Πριμ εξόδου 50.000 ευρώ
Το πριµ εξόδου για αγρότες που είναι κοντά σε ηλικία συνταξιοδότησης και µεταβιβάζουν µόνιµα την εκµετάλλευσή τους σε νέους παραγωγούς, θα χρηµατοδοτηθεί από το Πρόγραµµα Αγροτικής Ανάπτυξης. Με βάση την ενίσχυση πρόωρης συνταξιοδότησης που είχε ενεργοποιήσει στο παρελθόν η χώρα µας, ένα τέτοιο καθεστώς θα µπορεί να δώσει ένα εφάπαξ πριµ ποσό που φτάνει τα 50.000 ευρώ. Ακόµα ένα σενάριο που βασίζεται σε βρετανικό νοµοθέτηµα, υπολογίζει το πριµ αυτό σύµφωνα µε την ενιαία ενίσχυση που θα απολέσει ο αγρότης σε βάθος δεκαετίας αν µεταβιβάσει την εκµετάλλευσή του. Όπως και να έχει, το πριµ εξόδου δίνεται µόνο µέσω του Μέτρου Συνεργασίας του ΠΑΑ. ∆ηλαδή της συνεργασίας µεταξύ νέου και παλιού αγρότη, µε τον γηραιότερο να αναλαµβάνει ένα είδους «µέντορινγκ» για τον νεαρό. Ο αγροτικός κόσµος στην Ελλάδα το ζητά µετ’ επιτάσεως αυτό το µέτρο και µένει να φανεί αν το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης θα ακούσει στο σχεδιασµό του εθνικού φακέλου.
Βασική 40 ευρώ/στρμ.
Είναι γεγονός πως στα χέρια των ελληνικών αρχών που διαχειρίζονται τον εθνικό φάκελο, βρίσκεται ένα σενάριο που ορίζει το τέλος των δικαιωµάτων (ιστορικών και µη) και τη µετάβαση σε ένα Καθεστώς Ενιαίας Στρεµµατικής Ενίσχυσης (ΚΕΣΕ). Με αυτό το καθεστώς πραγµατοποιείται αυτό που ονοµάζεται «ξαφνικός θάνατος» δηλαδή όλοι οι αγρότες θα λαµβάνουν ίσης αξίας ενίσχυση ανά στρέµµα που υπολογίζεται στα 40 ευρώ το στρέµµα αν ληφθεί υπόψη ο σηµερινός εθνικός φάκελος. Τώρα, αν θα είναι άλλη η αξία ανά περιφέρεια ενίσχυσης (βοσκοτόπια, αροτραίες, δενδρώδεις), αυτό είναι κάτι που δεν έχει εξεταστεί. Σύµφωνα µε την Κοµισιόν µε τη µετάβαση αυτή έρχεται και το τέλος του Εθνικού Αποθέµατος καθώς παύει η ανάγκη ύπαρξής του, εφόσον πολύ απλά, όποιος νέος αγρότης µπαίνει στο επάγγελµα θα λαµβάνει και την αντίστοιχη ενίσχυση ανάλογα την επιλέξιµη έκταση που διαθέτει. Οι ανάγκες για αναδιανεµητική ενίσχυση, οι πιέσεις για µεγαλύτερη ενίσχυση βοσκοτόπων µαζί µε την ένταξη περισσότερων επιλέξιµων βοσκήσιµων γαιών φέρνει όλο και πιο κοντά στην πραγµατικότητα το flat rate. Επιπλέον, έτσι παύει σε κάποιο βαθµό και ο φόβος της εξωτερικής σύγκλισης.
Αναδιανομή ενίσχυσης
Η αναδιανεµητική ενίσχυση είναι ένα καθεστώς άµεσων ενισχύσεων που δίνεται µόνο σε όσες εκµεταλλεύσεις βρίσκονται κάτω από το µέσο όρο στρεµµάτων. Αυτός ο µέσος όρος µπορεί να είναι ανάλογος µε την καλλιέργεια (π.χ 100 στρέµµατα βαµβάκι δεν είναι το ίδιο µε 100 στρέµµατα ελαιώνα). Αν δοθεί µε αυτόν τον τρόπο και κρατηθεί ποσοστό 7% περίπου του εθνικού φακέλου, θα είναι µία ενίσχυση που θα κυµαίνεται κοντά στα 450 ευρώ το στρέµµα ετησίως στην Ελλάδα. Η Κοµισιόν και η Ευρωβουλή υποστηρίζουν τον υποχρεωτικό τους χαρακτήρα, ενώ στο Συµβούλιο Υπουργών Γεωργίας προτάθηκε ο προαιρετικός της, κάτι που στηρίχθηκε και από τον Έλληνα υπουργό, Μάκη Βορίδη. Ωστόσο, εδώ έρχεται µία συµβιβαστική λύση των Ισπανών, που λέει να δίνεται υποχρεωτικά η αναδιανεµητική µόνο στους κατ’ επάγγελµα. Αυτό δείχνει να βολεύει και τις ελληνικές αρχές για να δείξουν πως αν και δεν θέλουν να περιορίσουν τις άµεσες ενισχύσεις µόνο στους «πραγµατικούς αγρότες», η αναδιανεµητική µπορεί να δώσει µία ώθηση στους µικρούς κατ’ επάγγελµα αγρότες.
Πριμ νέων 35.000 ευρώ
Τη νέα προγραµµατική περίοδο για το πριµ πρώτης εγκατάστασης των νέων αγροτών έχει οριστεί ως ανώτερο όριο ενίσχυσης τα 100.000 ευρώ. Η γενική γραµµατεία του ΥΠΑΑΤ έχει εκφράσει την επιθυµία της, πράγµατι, να αυξηθεί κατά πολύ το πριµ που ισχύει σήµερα (17.000-24.000 ευρώ), µε µία πρώτη προσέγγιση να γίνεται κοντά στο ποσό των 35.000 ευρώ.
