ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΩΝ 200 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ’21

Καταγράφουμε την ιστορία σήμερα για να μην μας διαγράψει αύριο. Διότι κατά τον Χέγκελ: <<Το μόνο πράγμα που μας διδάσκει η ιστορία είναι ότι τίποτε δεν μας διδάσκει η ιστορία>>.

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΠΕΤΕΙΟ ΤΩΝ 200 ΧΡΟΝΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ’21.

Παράδειγμα προς μίμηση.

(Ευεργέτες που μας κάνουν να αισιοδοξούμε για το μέλλον του Ελληνισμού)

Η ευεργεσία είναι μια πρακτική ή ένας θεσμός που έχει δύο όψεις. Για άλλους είναι κάτι το θετικό, φιλάνθρωπο, θεάρεστο και πατριωτικό έργο, για άλλους υποκριτικό και σκόπιμο και κάποιοι άλλοι δεν το αποδέχονται καθόλου διότι πιστεύουν ότι είναι δουλειά του κράτους και εφόσον ένα κράτος λειτουργεί με γνώμονα το δίκαιο την ισότητα την μη εκμετάλλευση του κεφαλαίου (και άλλα τέτοια  παρόμοια μαμπέτια, που λέμε στην τοπική διάλεκτο), δεν θα έπρεπε να υπάρχουν ευεργέτες, καθότι το  ιδανικό κράτος κατά την γνώμη κάποιων θα έπρεπε να καλύπτει αυτές τις ανάγκες της κοινωνίας. 

Στη θεωρία πολλά πράγματα είναι ιδανικά να όμως που η ανθρώπινη φύση έρχεται όλα αυτά τα ωραία θεωρητικά και τις θεωρίες και όλους τους ….ισμούς τους αμαυρώνει και τους κατασυκοφαντεί, με αποτέλεσμα να έχουμε όλες αυτές τις άσχημες και καταστροφικές  εμπειρίες των εμφυλίων και μη πολέμων, που βίωσε και βιώνει δυστυχώς ακόμη και σήμερα η ανθρωπότητα. 

Αλλάζω λοιπόν σελίδα και ΄΄ τροπάριο ΄΄  και έρχομαι τώρα στο συγκεκριμένο θέμα που αφορά  έναν Μακεδόνα Ευεργέτη που μεγαλούργησε στην ΜΑΡΕ ΝΟΣΤΡΟΥΜ που έλεγαν οι Λατίνοι και μας κάνει υπερήφανους ως Μακεδόνες και κατ΄ επέκταση ως Έλληνες. Είναι αυτές οι εξαιρέσεις που μας κάνουν να ελπίζουμε και να μην κακομοιριάζουμε να μην μεμψιμοιρούμε και να μη τα βλέπουμε όλα μαύρα κι’ άραχνα. Είναι αυτά τα φωτεινά παραδείγματα που μας κάνουν να ΕΛΠΙΖΟΥΜΕ για ένα καλύτερο μέλλον για μια καλύτερη κοινωνία με ΑΡΧΕΣ, ΙΔΑΝΙΚΑ, ΑΓΑΠΗ για τον άνθρωπο, αποβαρβαροποίηση, καθώς και μία άλλη λιγότερη υλιστική-ματεριαλιστική θεώρηση της ζωής και των πραγμάτων.  

Ο ευεργέτης αυτός ακούει στο όνομα  ΙΩΑΝΝΗΣ ΠΑΠΑΦΗΣ. Οι περισσότεροι από τους αναγνώστες μας, θα έχουν ακούσει για το Παπάφειο Ίδρυμα στη Θεσσαλονίκη που αποτελεί δικό του έργο και ευεργέτημα. Γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1792, στην ενορία του Αγίου Αθανασίου. Από έφηβος ανέπτυξε εμπορική δραστηριότητα, δίπλα στον πατέρα του στη Σμύρνη (1808) και μετά τον θάνατό του στις επιχειρήσεις του θείου του στην Αλεξάνδρεια (1810). Τον ίδιο χρόνο εγκαταστάθηκε στη Μελίτη (Μάλτα), όπου απέκτησε μεγάλη περιουσία, ως προμηθευτής του αγγλικού στόλου της Μεσογείου από το 1822.

Σε ηλικία 16 ετών βρέθηκε στη Σμύρνη όπου είχε εμπορικές δραστηριότητες ο πατέρας του. Αλλά 2 χρόνια αργότερα (1810) θα αναγκαστεί λόγω του ξαφνικού θανάτου του πατέρα του να μεταβεί στη Αλεξάνδρεια  όπου είχε επιχειρήσεις ο θείος του Ιωάννης Αναστάσης (αδελφός της μητέρας του).
Συνεχίζοντας δίπλα  του την ενασχόληση με το εμπόριο ανέπτυξε ακόμη περισσότερο τις ικανότητες του. Αποτέλεσμα ήταν να προχωρήσει σε δικές του εμπορικές δραστηριότητες. Μετέβη στη Μάλτα, όπου και παρέμεινε μέχρι το τέλος της ζωής του. Εκεί απέκτησε μεγάλη περιουσία ασχολούμενος μεταξύ άλλων με την τροφοδοσία του αγγλικού στόλου της Μεσογείου.

Μεγάλος εθνικός ευεργέτης

Διέθεσε σημαντικά χρηματικά ποσά για την Επανάσταση του 1821. Απέκτησε μετοχές της πρώτης Εθνικής Τράπεζας. Έκανε δωρεές προς το νεοσύστατο πανεπιστήμιο Αθηνών, το Πολυτεχνείο Αθηνών και προσέφερε πολλά χρήματα  στο Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, αλλά ποτέ δεν ξέχασε και τη γενέτειρα του. Για τα σχολεία και το νοσοκομείο της Θεσσαλονίκης κληροδότησε ετήσιο εισόδημα, ενώ με τη διαθήκη του διέθεσε την περιουσία του στη Θεσσαλονίκη για την ίδρυση και συντήρηση Ορφανοτροφείου που θα έφερε το όνομα της χώρας Μελίτη (Μάλτα) που ήταν η δεύτερη πατρίδα του: “Ο Μελιτεύς”.  Στο κληροδότημά του στηρίχθηκε η ίδρυση του Εθνικού Παπάφειου Ορφανοτροφείου Αρρένων «Ο Μελιτεύς», που εγκαινιάστηκε το 1903 λειτουργεί μέχρι σήμερα και φοίτησαν, μαθήτευσαν και μορφώθηκαν περισσότερα από 30.000  κυρίως ορφανά παιδία.  Κληροδότησε με πολλά χρήματα δεκάδες ιδρύματα έχοντας ιδιαίτερη ευαισθησία στα ορφανά και για όσους ήταν “πτωχοί ή ανίκανοι για εργασία ανήκοντες στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία”.

 Η προσωπικότητα του.

Ο Ιωάννης Παπάφης ήταν διορατικός, ιδιαίτερα οργανωτικός και με ευρύτητα πνεύματος, διατύπωνε τις σκέψεις του με ειλικρίνεια και χωρίς περιστροφές. Το ίδιο ζητούσε και από τους άλλους. Πολλές ευεργεσίες του Ιωάννη Παπάφη σε ιδρύματα και φορείς έγιναν ανώνυμα και αθόρυβα. Ευθύς, ειλικρινής, καθαρός και έντιμος ο ίδιος επιθυμούσε διαφανής να είναι και η διαχείριση των κληροδοτημάτων του. 

Υποχρέωσε την Κυβέρνηση της Μάλτας να δημοσιεύει κάθε χρόνο “την κατάσταση τού κεφαλαίου Παπάφη δεικνύουσα τα έσοδα και τα έξοδα….”, Πλαίσια κινήσεως έθεσε και στους υπευθύνους του ιδρύματός του στη Θεσσαλονίκη, στους οποίους επιβάλλει κατά το πρότυπο της Μάλτας να δημοσιεύουν κάθε χρόνο σε εφημερίδα της Θεσσαλονίκης έκθεση με το ενεργητικό του κεφαλαίου και τις χρήσεις του.

Η ελληνική του συνείδηση και η απάντηση του Ελληνικού κράτους στο μεγάλο ευεργέτη.

Ο Ιωάννης Παπάφης γεννημένος στη Θεσσαλονίκη επί τουρκοκρατίας είχε την τουρκική ιθαγένεια. Αργότερα σαν κάτοικος της Μάλτας απέκτησε την αγγλική κάτι ιδιαίτερα ευνοϊκό αλλά και εξυπηρετικό για ένα έμπορο σαν αυτόν που είχε διαρκείς μετακινήσεις προς Αγγλία, Γαλλία, Ελβετία. Έχοντας βαθιά εθνική συνείδηση σε ηλικία 74 ετών ζήτησε να του χορηγηθεί η ελληνική ιθαγένεια και να αποκτήσει ελληνικό διαβατήριο, κάτι που η Ελλάδα του το αρνήθηκε. Ο υπουργός εσωτερικών Χαρίλαος Τρικούπης προέβαλε το τυπικό  κώλυμα πως “κατά τας διατάξεις του Αστικού Νόμου” έπρεπε προηγουμένως να “μεταβή είς τήν Ελλάδα καί διαμείνη δύο έτη”.  Ο Ιωάννης Παπάφης δεν απέκτησε ποτέ παιδιά.  Πέθανε στη Μάλτα σε ηλικία 94 ετών. Ήταν 16 Φεβρουαρίου (3 Φεβρουαρίου με το παλαιό ημερολόγιο) του 1886.

Στον τάφο του ζήτησε και γράφτηκε το παρακάτω επίγραμμα:

Ενταύθα κείται Ιωάννης Νικολάου Παπαφής – γεννηθείς εν Θεσσαλονίκη τω 1792, – ελθών εις Μελίτην τω 1810 και – αποθανών τη 3/16 Φεβρουαρίου 1886.

Όταν πρόσφατα κάποιοι ευαισθητοποιημένοι συμπατριώτες μας πήγαν στην Μάλτα να κάνουν μνημόσυνο στον τάφο του και ζήτησαν να γίνει διακομιδή των οστών του στην γενέτειρα του την Θεσσαλονίκη, η κυβέρνηση της Μάλτας αρνήθηκε με το δικαιολογία ότι ήταν μεγάλος ευεργέτης για την Πατρίδα τους και  ήθελαν πάντα να τον τιμούν. 

Συμφεροντολογική και διπλωματική  η απάντηση των Μαλτέζων μολονότι ο Ευεργέτης αν ζούσε μάλλον δεν θα συμφωνούσε με την φιλοτουρκική στάση της Κυβέρνησης της Μάλτας και ίσως να μην ήταν τόσο γενναιόδωρος μαζί τους.    

Συμπέρασμα. 

Η ευεργεσία, η φιλανθρωπία, η κοινωνική ευθύνη ή όπως αλλιώς μπορεί να χαρακτηρίσει κανείς τέτοιου είδους ενέργειες, δεν είναι μόνο πράξεις που δείχνουν τον ανθρωπισμό την  ευαισθησία τον πατριωτισμό την γενναιοδωρία ή άλλα παρόμοια θετικά χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός ανθρώπου, αλλά σύμφωνα με τις τελευταίες επιστημονικές έρευνες διασφαλίζουν και κάτι άλλο πολύ ποιό σημαντικό. Επειδή ο εγκέφαλος νομοτελειακά από τη Φύση την Θεία Πρόνοια ή κάτι άλλο,  είναι προγραμματισμένος να αναπτύσσεται να δημιουργεί και να αναζωογονεί το πνεύμα και το σώμα, δραστηριοποιούμενος σε θετικές ενέργειες ( όπως προσφορά, συνεισφορά, ευεργεσία, καλοσύνη, αγάπη κ.λπ.), όλες οι παραπάνω ενέργειες βοηθούν στην μακροζωία. Επομένως υπάρχει πέραν των προαναφερθέντων και ένας επιπρόσθετος λόγος, να έχουμε θετική και ευεργετική στάση απέναντι στην κοινωνία το περιβάλλον και γενικά στους συνανθρώπους μας, που μας συμφέρει και εμάς προσωπικά αφού μας διασφαλίζει καλύτερη σωματική ψυχική και πνευματική υγεία επομένως και μακροζωία. Γι’ αυτό λοιπόν ανεξάρτητα εάν είμαστε εύποροι ή άποροι, φτωχοί ή πλούσιοι, μικρο- ή μεγαλοαστοί κ.λπ. μπορούμε να συνεισφέρουμε και να αναπτύσσουμε δράσεις κοινωνικής ευθύνης, ευαισθησίας, φιλοπατρίας, φιλανθρωπίας, περιβαλλοντικής και οικολογικής συνείδησης,  αφού σε τελευταία ανάλυση με τον τρόπο αυτό ωφελούμε ταυτόχρονα όχι μόνο το κοινωνικό σύνολο και το περιβάλλον  αλλά συγχρόνως και τον εαυτόν μας.

Εμείς εδώ στην περιοχή μας είχαμε κυρίως παλαιότερα τέτοια αντίστοιχα παραδείγματα ευεργετών όπως οι: Μανωλάκης, Ζάχος, Σκαπέρδας, Παπαλαζάρου, Α/φοι Παπαγεωργίου(Σιάτιστα), Μπαϊρακτάρης και πολλοί άλλοι σημαντικοί μεγάλοι ή μικροί ευεργέτες( Νταής, Τερζάκης κ.α.) τους οποίους όμως δεν προβάλαμε και προβάλουμε αρκετά, έτσι ώστε να αποτελέσουν παράδειγμα προς μίμηση για τις νέες γενεές. Επομένως εάν προβάλουμε, εκτιμήσουμε, τιμήσουμε και αναγνωρίσουμε τέτοιου είδους ενέργειες και δράσεις, τότε σίγουρα θα έχουμε λόγο να ελπίσουμε σε μια καλύτερη κοινωνία από αυτή που παραλάβαμε από τους προγόνους μας.  Διότι για να γίνεις ευεργέτης δεν χρειάζεται να έχεις πολλά δηλαδή να είσαι πλούσιος. Λίγα από τους πολλούς δημιουργούν τα πολλά από τους λίγους.  

Καταλήγοντας παραθέτω λόγια του ευεργέτη του ιδρύματος, τα οποία συμπυκνώνουν τον λόγο δημιουργίας και ύπαρξης του Παπαφείου: « Θέλω, ίνα, επανερχόμενα τα παιδιά εις την κοινωνίαν, να κερδίζωσι τον άρτον δι’ εντίμου εργασίας».

Παπάφειο Ορφανοτροφείο στη Θεσσαλονίκη.

Ιωάννης Παπάφης και η αίθουσα εστίασης του Ορφανοτροφείου

(1821-2021). 200 χρόνια αγώνων και θυσιών για ένα καλύτερο μέλλον. 

.

Κοινοποίησε:

Σχετικές δημοσιεύσεις