ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΛΟΥΚΑ Χ. ΣΙΑΝΟΥ ΚΑΣΤΟΡΙΑΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ – ΤΑ ΓΙΟΥΦΥΡΙΑ

Θα πρέπει να γυρίσουμε πίσω δεκάδες χρόνια,για νάχουμε μπροστά μας την εικόνα που παρουσίαζε η παραλία της λίμνης με τις αβγατές και τα <γιουφύρια>.

Και τα δυο αυτά δεν έδειχναν μόνο τη ρυμοτομική μορφή της παλιάς Καστοριάς, μα συνδέονταν και με πολλές εκδηλώσεις της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του καιρού εκείνου που ποίκιλαν ανάλογα με τις εποχές του χρόνου,τις μέρες της εβδομάδας, αλλά και τις ώρες της ημέρας[πρωινές-απογευματινές-βραδινές].

Θ’ αφήσουμε τις αβγατές,με τις οποίες ασχολήθηκε παλιότερα ο φίλος και λάτρης της παλιάς Καστοριάς Λούδης Σαχίνης για να βρεθούμε, έστω και νοερά, στα γιουφύρια της νότιας πλευράς απ’ τη <Σκάλα ως τα <Πετσιά>.

Τα γιουφύριαν πήραν τις ονομασίες τους από τις παλιές Καστοριανές οικογένειες,που τα σπίτια τους ήταν κοντά σ΄αυτά,από δημόσια,εκκλησιαστικά ή ιδιωτικά κτίρια,ή τέλος από χαρακτηριστικές τοποθεσίες.

Ετσι στη νότια πλευρά ήταν τα γιουφύρια της <Σκάλας>,του<Κυρ-Χανά>,στα σημερινά σπίτια του Λιάνου,το εβραϊκό πλάι στο σπίτι του Γραμματικού,του<Λιότσκου>,του <Κυρ-Γιαννάκη>,του <Μπαλή>,του <Καρανά> και του <Αηθουλόγου>.

Τα γιουφύρια αυτά ήταν ορθογώνιες προεξοχές που εισχωρούσαν λίγα μέτρα στη, λίμνη περιτριγυρισμένα με χοντρά κάθετα κι οριζόντια παλούκια,που συγκρατούσαν τις μεγάλες πέτρες και τα χώματα.

Ορισμένα είχαν κι ένα ή δυο σκαλοπάτια στην μπροστινή τους πλευρά.Σε κάθε γιουφύρι κατέληγε κι ένα γραφικό πλακόστρωτο [γκαρντερίμι]δρομάκι.

Τα γιουφύρια της Καστοριάς συνδέονται στενά με την κοινωνικά ζωή της παλιάς εποχής,με ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, με χαρακτηριστικά επίκαιρα στιγμιότυπα καθώς και με παιδικά παιχνίδια.

Μπορεί να είναι εικόνα σώμα νερού

Έτσι στα γιουφύρια αντάμωναν κάθε πρωί οι νοικοκυρές και προ πάντων τα κορίτσια, που έφερναν με τα γκιούμια τους νερό για ξόδεμα. Ήταν μια ευκαιρία για τις κοπέλες του καιρού εκείνου να ξεφύγουν απ’ το κλείσιμο,να κουβεντιάσουν και να ……κουτσουμπουλέψουν,μα και για τις μάνες να παραματιάσουν καμιά νύφη για το παιδί τους.

Στα γιουφύρια κατάληγαν τα καράβια τις απογευματινές ώρες,γεμάτα σταφύλια στην εποχή του τρύγου κι αντηχούσαν τα τραγούδια των τρυγητάδων.Εδώ πάλι άραζαν τα καράβια που μετάφερναν άμμο ή ξύλα απ’ το Μαύροβο και τη Λίτσιστα,ή και καλάμια για όσους έτρεφαν γελάδες. Στα γιουφύρια τα παιδιά μαθαίνανε να κολυμπούν με τενεκέδες και μπούκλες βουλωμένες κι ήταν άθλος όταν κανένα παιδί έκανε το γύρο του γεφυριού.

Για ν’ αποφύγουν κάθε δυσάρεστο επακόλουθο,οι μάνες ή οι πατεράδες έδεναν τα παιδιά τους από τη μέση με ένα σχοινί και το κρατούσαν από την άλλη άκρη, ώσπου το παιδί τέλιωνε το κολύμπι.

Τα πρωινά ,Δευτέρα, Τρίτη,και Σάββατο,απ’ εδώ ξεκινούσαν οι καραβοκύρηδες με τους παζαριώτες για τα παζάρια της Καστοριάς,της Χρούπιστας και του Μαυρόβου.

Απ’ εδώ πάλι ξεπροβουδούσαν τους ξενιτεμένους,που έφευγαν μέσω Μαυρόβου και σ’ αυτά τους περίμεναν όταν γυρνούσαν,ύστερα από χρόνια,στην πατρίδα.Στα γιουφύρια τέλος ξεφόρτωναν τις καλαμιές για τις μπουμπούνες της τρανής απουκράς, από τα γιουφύρια έπαιρναν οι κοπέλες το <βουβό> νερό για τη γιορτή του Κλήδονα κι απ’ τις άκρες τους ψάρευαν με τα καλάμια ή τα σιαπκάζια.

Από το F/B του: Χαριλαος Σιανος

Κοινοποίησε:

Σχετικές δημοσιεύσεις